ናይ ኩሉ ግዜ ዝበረኸ ኤርትራዊ ስፖርታዊ መን’ዩ? [Greatest of All Time]

 ናትናኤል ብርሃነ (ዝተወለደሉ 1991) – ፕሮፌሽናል ተቐዳዳማይ ቅድድም ብሽክለታ ናትናኤል፡ ጎብለል ዙር ኤርትራ 2010፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ውድድር ጽርግያ 2011ን 2012ን፣ ሻምፕዮን ዙር ኣልጀርያ 2012፣ ዝበለጸ ኣፍሪቃዊ ተቐዳዳማይ 2012፣ ናይ መጀመርታ ኤርትራዊ ሻምፕዮን ዙር ቱርኪ 2013፣ ኣባል ሃገራዊት ጋንታ ኤርትራ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖ-ሜትር 2011፡ 2012፡ 2013፡ 2015፣ ዝበለጸ ኣፍሪቃዊ ስፖርታዊ 2013፣ ብሉጽ ኤርትራዊ ስፖርታዊ ኑማ 2013፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2014፣ ናይ መጀመርያ ኤርትራዊ ሻምፕዮን ዙር ጋቦን 2014፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ውድድር ጽርግያ 2015፣ ሓደ ካብ’ቶም ሰለስተ ኤርትራውያን ኣብ ዓበይቲ ዙር ዓለም (Grand Tour) ማለት፡ ዙር ፈረንሳ፡ ስጳኛን ኢጣልያን ንሓሙሽተ ግዜ ዝተሳተፉ … ወዘተ. ክብርታት ጨቢጡ ዝርከብ ኣትለት እዩ።

ኣብ ዙር ርዋንዳ 2010 ካልኣይ ደረጃ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2015 ሳልሳይ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2017 ካልኣይ ደረጃ ዝርከብዎም ብዙሕ ብሩርን ነሓስን መዳልያታት ዝወሰደሉ ወይ ፖድዩም ዝደየበሉ ኣጋጣሚታት ነይሮም። ብዓለማዊ ፈደረሽን ብሽክለታ ጥራይ ዝምዝገብ ፕሮፌሽናል ውድድራት፡ ካብ 2009 ክሳዕ መወዳእታ 2018፡ ኣብ ውሽጢ 552 መዓልታት ውድድር፡ ብጠቕላላ 94,443 ኪሎ-ሜትር ተጓዒዙ ይርከብ። እዚ ማለት ንመዓልቲ ብገምጋም 171 ኪሎ-ሜትር ምዃኑ’ዩ። ዝተሳተፎም ዓበይቲ ዙር (Grand Tour) ኣብ ዙር ፈረንሳ 2016፣ ጂሮ ዲ ኢታሊያ 2017ን 2018፣ ዙር ስጳኛ 2014ን 2015 ከምኡ’ውን 5 ክላሲክ ውድድራት እዮም።

* ዳኒኤል ተኽለሃይማኖት ግርማጽዮን (ዝተወለደሉ 1988) – ፕሮፌሽናል ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ዳኒኤል፥ ሻምፕዮን ዞባ-ማእከል 2008፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ውድድር ጽርግያ 2012፡ 2016፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2011፡ 2012፡ 2015፡ 2016፡ 2018፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖ-ሜትር ውልቂ 2010፡ 2011፡ 2012፡ 2013፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖ-ሜትር ምስ ሃገራዊት ጋንታ ኤርትራ ኣብ 2010፡ 2011፡ 2012፡ 2013፡ 2015፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ውድድር ጽርግያ ብውልቂ 2010፣ ጎብለል ዙር ርዋንዳ 2010ን 2011ን፣ ኣንበሳ ዓቐብ ኣብ ውድድር ዶፊይን/ፈረንሳ 2015ን 2016ን፣ ቦኽሪ ጸሊም ኣፍሪቃዊ ኣብ ዙር ፈረንሳ ዝተወዳደረ፣ ኣብ ታሪኽ ዙር ፈረንሳ ናይ መጀመርታ ጸሊም ኣፍሪቃዊ ማልያ ንጉስ ዓቐብ (Polka dot Jersey) ዝለበሰ (ካብ 6ይ ክሳብ 9ይ መድረኽ)፣ ተዓዋቲ ብሉጽ ስፖርታዊ ኑማ 2015፣ ብሉጽ ኣፍሪቃዊ ስፖርታዊ 2012፣ ብሉጽ ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ኣፍሪቃ 2015 … ወዘተ ክብርታት ጨቢጡ ዝርከብ ኣትለት እዩ።

ኣብ ዙር ኤርትራ 2009 ካልኣይ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ውድድር ጽርግያ 2011 ካልኣይ፣ ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖሜትር 2015 ካልኣይ፣ ኣብ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖሜትር 2016 ሳልሳይ፣ ኣብ ጂሮ ኢጣልያ 2017 ብጠቕላላ ነጥቢ ራብዓይ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2017 ሳልሳይ፣ ዙር ኣልዔይን 2018 ሳልሳይ ኣብ ኣንበሳ ዓቐበት … ዝኣመሰሉ ናብ ፖድዩም ዝደየበሉን ብሉጽ ውጽኢት ዘመዝገበሉን እውን ይርከቦም።

ብፈደረሽን ብሽክለታ ዓለም ጥራይ ዝምዝገብ ፕሮፌሽናል ውድድራት፡ ካብ 2007 ክሳዕ መወዳእታ 2018፡ ኣብ ውሽጢ 538 መዓልታት ውድድር፡ ብጠቕላላ 92,964 ኪሎ-ሜትር ተጓዒዙ ኣሎ። እዚ ማለት ንመዓልቲ ብገምጋም 172.8 ኪሎ-ሜትር ምዃኑ’ዩ። ዝተሳተፎም ዓበይቲ ዙር (Grand Tour) ኣብ ዙር ፈረንሳ 2015ን 2016ን፣ ጂሮ ዲ ኢታሊያ 2017፣ ዙር ስጳኛ 2012ን 2014ን፣ ኦሎምፒክ 2012፣ ከምኡ’ውን 6 ክላሲክ ውድድራት። ምስ’ቲ ኩሉ ኣብ ኣህጉራዊ ዓወታት ዝተኾልዐ ዳኒኤል፡ ንዙር ኤርትራ ክዕወተሉ ኣይከኣለን ዘሎ። ኣብ 2009 ድሕሪ በረኸት የማነ፡ ካልኣይ ደረጃ ሒዙ ዝዛዘሞ እቲ ዝበለጸ ዓወቱ ኣብ ዙር ኤርትራ እዩ።

* ዘርእሰናይ ታደሰ (ዝተወለደሉ 1982) – ፕሮፌሽናል ተቐዳዳማይ ጉያ እግሪ ነዊሕ ርሕቐት ዘርእሰናይ፡ ናይ መጀመርያ ኤርትራዊ ተሸላሚ መዳልያ ኦሎምፒክ (2004)፣ ሓሙሽተ ግዜ ሻምፕዮን ዓለም ፍርቂ ማራቶን (2006-12)፣ ብቕልጣፈ ግዜ ክብረ-ወሰን ዓለም ናይ ፍርቂ ማራቶን (ካብ 2010 ክሳዕ 2018)፣ ዝበዝሐ ወርቂ መዳልያ ዝተሸለመ ኤርትራዊ ኣትለት (ዝያዳ 40 ወርቂ)፣ ዝበዝሐ መዳልያ ዝተሸለመ ኤርትራዊ (ዝያዳ 73)፣ ኣብ ቅልጣፈ ግዜ ሓሙሽተ ሃገራዊ ክብረ-ወሰን ሒዙ ዝርከብ፣ ወናኒ ፋልመይቲ ወርቂ መዳልያ ብኤርትራዊ ኣብ ጉያ መሮር (2007)፣ ወናኒ ፋልመይቲ ወርቂ መዳልያ ብኤርትራዊ ኣብ ጸወታታት መላእ ኣፍሪቃ (2007)፣ ክብረ-ወሰን 10 ሽሕ ሜተር ኣብ ጸወታታት መላእ ኣፍሪቃ (2007)፣ ወናኒ ፋልመይቲ ወርቂ መዳልያ ብኤርትራዊ ኣብ ፍርቂ ማራቶን (2006)፣ ዝበዝሐ ግዜ ኣብ ኦሎምፒክ ዝተሳተፈ ኤርትራዊ (4 ግዜ፡ ማዕረ ምስ ዮናስ ክፍለ)፣ 11 ግዜ ንውድድር ፍርቂ ማራቶን ብትሕቲ ሓደ ሰዓት ብምፍጻሙ ልዕሊ ዝኾነ ኣትለት ዓለም ነዚ መድረኽ ዝበሓተ ….. ወዘተ. ክብርታት ሓፊሱ ይርከብ።

ኣብ ያፍ ዝተመዝገበ ኣህጉራዊ ዓወታቱ ብመልክዕ መዳልያታት፤ ካብ 2002 ክሳዕ 2015 ኣብ ዝነበረ ዓመታት፡ ኣብ ዓመታት 2003፡ 2006፡ 2007 ሓሓሙሽተ ወርቂ መዳልያታት፣ ኣብ ዓመተ 2011 ኣርባዕተ ወርቂ መዳልያ፣ ኣብ ዓመታት 2010ን 2015ን ሰሰለስተ ወርቂ መዳልያታት፣ ዝተረፈ ሸውዓተ ዓመታት ከክልተ ወርቂ መዳልያታት ዓቲሩ። ከምኡ’ውን 21 ብሩርን 13 ነሓስ መዳልያን ጨቢጡ። ብድምር ኣስታት 75 መዳልያታት በጺሑ ይርከብ።

ሓሙሽተ ሃገራዊ ክብረ ወሰናት ብዘርእሰናይ ተታሒዙ ዝርከብ

5 ሽሕ ሜተር ብ12፡59.27 ደቓይቕ (ኢጣልያ 07/2006)፣

10 ሽሕ ሜተር ብ26፡37.25 ደቓይቕ፣

10 ኪ-ሜ ብ27፡24 ደቒቕ (ብርጣንያ 05/2007)፣

20 ኪ-ሜ ብ55፡21 ደቒቕ (ፖርቱጋል 03/2010)፣

ፍርቂ ማራቶን ብ58፡23 ደቒቕ (03/2010) – ንሸሞንተ ዓመታት ዓለማዊ ክብረ-ወሰን ዝነበረ እዩ።

* መኽሰብ ደበሳይ (ዝተወለደሉ 1991) – ፕሮፈሽናል ተቐዳዳማይ ብሽክለታ መኽሰብ ደበሳይ፥ ጎብለል ዙር ኤርትራ 2013፣ ሻምፕዮን ዙር ኣልጀርያ 2014፣ ሻምፕዮን ዙር ካሜሮን 2014፣ ኣንበሳ ዓቐብ ዙር ርዋንዳ 2014፣ ዝበለጸ ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ኣፍሪቃ ዓመተ 2014፣ ኣባል ሕርይቲ ጋንታ ኤርትራ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ክሮኖ-ሜትር 2015፡ 2018፡ 2019፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2017፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ብውልቂ ክሮኖ-ሜትር 2018፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ ውድድር ጽርግያ 2019 … ዓወታት ዝዓተረ ኣትለት እዩ።

ዙር በርኪናፋሶ 2015 ካብ መንእሰያት ካልኣይ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2014 ካልኣይ፣ ዙር ብሊዳ ኣልጀርያ 2015 ቀዳማይ፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2016 ሳልሳይ … ናብ ፖድዮም ካብ ዝደየቦም ውሑዳት እዮም።   

* መርሃዊ ቅዱስ (ዝተወልደሉ 1994) – ኣንበሳ ዓቐብ ዙር ጋቦን 2013፣ ኣባል ሃገራዊት ጋንታ ተዓዋቲት ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2015፣ ቦኽሪ ጸሊም ኣፍሪቃዊ ተሳታፊ ውድድር ዙር ፈረንሳ 2015፣ ዙር ዖማን 2017 ካብ መንእሰያት ቀዳማይ፣ ተሸላዊ ብሉጽ ኤርትራዊ ስፖርታዊ ኑማ 2017፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ውድድር ጽርግያ 2018፣ ሻምፕዮን ዙር ሩዋንዳ 2019 … ጋማ ዓወታት ዝጨበጠ፣ ኣብ ሰለስተ ዓበይቲ ዙር ዓለም (ፈረንሳ፡ ስጳኛ፡ ኢጣልያ) ዝተወዳደረ ፕሮፈሽናል ተቐዳዳማይ ብሽክለታ እዩ።

ኣብ ዙር ኤርትራ 2013 ኣብ ዓቐብ፡ ሓፈሻዊ ግዜን መንእሰይን ካልኣይ፣ ሻምፕዮን ኣፍሪቃ 2013 ሳልሳይ፣ ዙር ማለዥያ 2014 ብሓፈሻዊ ግዜ ካልኣይ፣ ዙር ዖማን 2016 ካልኣይ ካብ መንእሰያት፣ ዙር ስዊዘርላንድ 2016 ሳልሳይ ካብ መንእሰያት፣ ሻምፕዮን ኤርትራ ክሮኖ-ሜትር 2016 ሳልሳይ፣ ዙር ቫለንሺያና ስጳኛ 2017 ካብ መንእሰያት ካልኣይ፣ ሻምፕዮን ኤርትራ 2017 ሳልሳይ፣ ቮልታ ቫለንሺያና 2018 ካብ መንእሰያት ሳልሳይ፣ ዙር ዖማን 2018 ካብ መንእሰያት ሳልሳይ … ገለ ካብቲ ናብ ፖድዮም ዝደየቦ እዩ።

ብፈደረሽን ብሽክለታ ዓለም ጥራይ ዝምዝገብ ፕሮፌሽናል ውድድራት፡ ካብ 2012 ክሳዕ መወዳእታ 2018፡ ኣብ ውሽጢ 394 መዓልታት ውድድር፡ ብጠቕላላ ኣስታት 63,610 ኪሎ-ሜትር ተጓዒዙ። እዚ ማለት፡ መዓልታዊ ኣስታት 161.44 ኪሎ-ሜትር እዩ። ካብ 2014-2018 ሽዱሽተ ግዜ ኣብ ሰለስተ ዓበይቲ ውድድራት ዓለም (Grand-Tours) ማለት፡ ዙር ፈረንሳ (2015)፡ ዙር ኢጣልያ (2016)፣ ዙር ስጳኛ (2014፡ 2016፡ 2017፡ 2018) ተቐዳዲሙ ይርከብ፣ ከምኡ’ውን 4 ክላሲክስ።

ወልደሚካኤል ኣስገዶም /በርበረ (3 ግዜ ሻምፕዮን ቅድድም ብሽክለታ ኣብ 40ታትን 50ታትን)፣ ሳላምቢኒ ካርሜሎ (5 ግዜ ሻምፕዮን ቅድድም ብሽክለታ ከምኡ’ውን ክልተ ግዜ ኣብ ኦሎምፒክ 1964ን 1968ን ዝተሳተፈ)፣ የማነ ተኸስተ (5 ግዜ ሻምፕዮን ቅድድም ብሽክለታ)፣ ዮናስ ዘካርያስ (3 ግዜ ሻምፕዮን ቅድድም ብሽክለታ)፡ ሃብተ ወልደስምኦን (3 ግዜ ጎብለል ዙር ኤርትራ)፡ ፍስሓጽዮን ገብረየሱስ (3 ግዜ ኦሎምፒክ ዝተወዳደረ ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ኣብ ‘64፡ ‘68ን ‘72ን)፣ ነብያት ሃብተማርያም (ዝበዝሐ ኦሎምፒክ ዝተሳተፈት ኤርትራዊት፡ ካብ ኩሉ ጾታ፡ 5 ግዜ)፡ ዮሃንስ ዘሚካኤል (ፋልማይ ፕሮፌሽናል ተጻዋታይ ኲዕሶ እግሪ)፣ ይድነቃቸው ሽማንጉስ … ዝኣመሰሉ ናይ ዘመኖም ብሉጻት ስፖርታውያን’ኳ እንተ ነበሩ፡ ዳርጋ ኩሉ ዓወታቶም ኣብ ሃገራዊ መድረኻት ጥራይ ዝተወሰነ ወይ ድማ ኣብ ኣህጉራዊ መድረኻት ከምቲ ዝድለ ዓወታት ዘየምጽኡ ብምዃኖም፡ ምስ’ዞም ኣብ ኣህጉራዊ መድረኻት — ምስ ብሉጻት ስፖርታውያን ዓለም ተወዳዲሮም — ብቕዓቶም ዘመስከሩ ኤርትራውያን ክምድቦም ርትዓዊ ኮይኑ ኣይተሰምዓንን።

ዘርእሰናይ ታደሰ፡ ዳኒኤል ተኽለሃይማኖት፡ ናትናኤል ብርሃነ፡ መኽሰብ ደበሳይን መርሃዊ ቅዱስን ናይ ኩሉ ግዜ ዝበረኹ ኤርትራውያን ስፖርተኛታት እዮም። ዘንጊ ሰንደቕ ዕላማ ሃገሮም ከበርኹ ወትሩ ምስ ተመነዩን ጸዓሩን እዮም – ይሰምረሎም ድማ። ሃንቀውታ ህዝቦምን ኣፍቃሪኦምን ከርውዩ ምስ ተማወቱ’ዮም – ይኾነሎም ከኣ። ዘርእሰናይ ኣብ ኦሎምፒክ ኣቴንስ 2004 ንኤርትራ ፋልመይቲ መዳልያ ምስ ኣግዘማ መን ዘይተኸየፈ! ዳኒኤልን መርሃውን ኣብ ዙር ፈረንሳ 2015 ናይ መጀመርታ ጸለምቲ ኣፍሪቃውያን ዝሳተፉ ዘሎዉ ምስ ተባህለ መን ዘይተሓበነ! ኣብ’ቲ ውድድር ዳኒኤል ናይ ዓቐብ ማልያ ምስ ወደየ መን ዘይሰኸረ! ናትናኤል ዙር ጋቦንን ቱርክን ኣፍሪቃን ሻምፕዮን ምስ ኮነ መን ብብራኸን ዘይጸዓድ መንፈስ ደቂ ሃገሩን ዘይኮርዐ! መኽሰብ ደበሳይ ዝበለጸ ተቐዳዳማይ ብሽክለታ ኣፍሪቃ ምስ ተባህለ መን ብተኸታታሊ ዓወታት ኤርትራውያን ዘይዓገበ! እዚኦም ውህደት ቀስተደበናዊ ሕብርታት እዮም። ካልኦት ውልዶ’ውን ክውሰኹዎም ምዃኖም ኣይጠራጠርን። 

ምንጭን መወከስን፤

https://www.procyclingstats.com

https://www.iaaf.org/athletes

http://www.shabait.com/haddas-ertra

መጽሓፍ ‘ታሪኽ ቅድድም ብሽክለታ ኤርትራ፡ 1939-2011’ መዋእል መሃንሾ

AMAN TEKESTE WEL.

23/03/2019