ድምጸይን ድምጽታትን:
ብርሃነ ገብርሂወት
ጥራይ እግረይ’የ። መቐስ ዘይተንከፎ ጸጉሪን መላጸ ዘይሓለፎ ጭሕምን እውንን። ሰኣን ኣራኽቦ’ምበር ንስለ ግርማ ኣይኰነን። ኣብ ወዲ ኣዳም፡ ብጸጉሪ ዝመጽእ ግርማ ኣበይ ክህሉ ኢሉ? መጸበዪ ሓሳባት ምዃን ግን ኣይሓምቕን እዩ። ምንኣስ ቈርበተይ ዝዀነት ልብሲ ኣብ ሰብነተይ ምስ ተጣበቐት እያ። ካብ ትሽፍኖ ዘይትሽፍኖ ይዓቢ። ግዳማዊ ዕርቃን ነጸብራቕ ውሽጣዊ ዕርቃን ንዝመስሎም፡ መልእኽቱ የመሓላልፍ ይኸውን። ምሉእነት ግን ክንደየናይ ክህልዎ ኢሉ።
ወላዲቱ ዝሰኣነ ሓዘንተኛ ዝመስሎም ኣይሰኣኑን እዮም። ኣይተጋገዩን። ወላዲተይን መዘና ወላዲተይን እንታይ ፍልልይ ከይህልወን? ንሸዀና እግረይ ዝኽርክር መቑሕ እናጐተትኩ እየ ዝጐዓዝ ዘለኹ። ኣብ ከብዲ እግረይ እናሓደረ ዝረክስ ቁስሊ ኣሎኒ። ዝረግጾ ዘለኹ ባይታ፡ ጐርቢ ዝዓብለሎ እዩ። ተስፋ ዝበሃል መዐገሲ ስለ ዝጥቀም ግን ቃንዛ የብለይን።
ብዘዕገርግሩ ንፋሳት መኣዝነይ ኣየጥፍእን’የ። ዝኸዶ ዘለኹ መገዲ፡ መገዲ ሓርነት ምዃኑ እኣምን። ደላዪ ሓርነት’የ። መለክዒ ዘይበቕዖ ኩሉ መዳያዊ ሓርነት! ማለት፡ እቲ ብባህሪ እተዓደልክዎ ግን ከኣ ዝተመንዛዕክዎ። ብሓርነት ክዛረብን ክገልጽን፡ ክእከብን ክላዘብን እዩ ምርጫይ። እምባ ሓርነት እበጽሖዶ ኣይበጽሖን ኣብ ሎሚ ኰይነ ኣይግምትን። ምብጻሕ ግን ኣይተርፍን’ዩ። ኣነ እንተ ዘይበጻሕክዎ፡ ዝበጽሕዎ መቓልስተይ ኣይክሰኣኑን እዮም። ኣብቲ ዝበረኸ እምባ ሓርነት ሽግ ዓወት ምስ ተወለዐ፡ ሓርነተይ ኣብቶም ዝበጽሕዎ ከስተማቕሮ ኣይክጽገምን እየ። ርሑቕ ድማ ኣይኰነን። ነቲ ዝዝርጋሕ ባና ሓርነት ፍሽኽታይ ከሰንዮ ክረአ እዩ። እዚ ኣብ ኢደ እግረይ ዘሎ መራት ሰንሰለት ድማ ሽዑ እዩ ዝመክኽ።
እዚ ዝዛረበሉ ዘለኹ መራት ሰንሰለት፡ መን ከም ዘቐመጠለይን ናይ መን ምዃኑን ብልክዕ ኣይፈልጥን’የ። ኣብ በይነይ’ዩ ኣይብሎን። ንከይዛረቡ ዝተዓፈኑ ኣብ ጎድነይ ኣይሰኣኑን። ብቊጽርስ ብዙሓት’ኳ ደኣ! እቲ ዘቐመጦ ኣካል ንምንታይ ዕላማ ከም ዘቐመጦ ክገልጾ እንተ ዝኽእል፡ ምስጢር ኣድላይነቱ ምተገልሀ። እንተ ኣነ፡ ካብዚ ዝረግጾ ዘለኹ መሬት ተዓዲኑ ከም ዝተመስረሐ ጥራይ’የ ዝፈልጥ። ጊላ ሓሳበተይ ከይከውን’ሞ ክንፊ ናጽነት ንኸይውንን ምዃኑ ግን መን ከይስሕቶ። ይወራረስ ምህላዉ ድማ ኣስተውዒለ ኣለኹ።
‘መራሕተይ’ ዘይብሎም ‘መራሕትኻ ኢና’ ዝብሉ ይበዝሑኒ ኣለዉ። ኣጋውላኦም፡ ንጽባሕ ብንጹር ንኸንብባ ይሕግዘኒ ኣሎ። ሕቑፎ ኣደይ፡ ብሕጂ ውን ተወሰኽቲ መለኽቲ ከይሓቁፍ እስከፍ። ንመጻኢ ዕድል ሓፋሽ ከይሓፈሩ ዝውስኑ፡ ብዘይፈልጥዎ ቋንቋ ዝምጉቱኒ በዚሖም። ነታ ዝውንና ብሕታዊት ድምጸይ ውን ክዝርፍዋ እዮም ዝቃለሱ። ካብ ናይ ልቓሕ መዝገበ ቃላት እናኣረዩ፡ መገዲ ሓርነት ከርእዩኒ ሒዅ ዝብሉ ኣይወሓዱን። ተቓጸይቲ ናጽነተይ፡ ኣብ ዕርዲ ተንኰላት ኣዝጊቦም ብፍላጻ እናወጉኡኒ፡ ንፍትሓውነቶም ክምስክር ይጉስጉሱኒ ኣለዉ።
ይኹን’ምበር፡ ‘እዚ እዩ እቲ ሓቂ’ እናበሉ፡ ትርኑዕ ገፈጥ ኣመንጊጎም ከዀሉሱኒ ዝቃለሱ ንሸውሃተይ ኣይረገጥዎን። ዝያዳ’ኳ ደኣ የበራብርዎ ኣለዉ። ‘መኣዲ ሓቂ ካብ ትቕርቡለይ፡ ሓቂ ንኽምእርር ዘይትፍንዉኒ’ እየ ዝብሎም። ዝመስሎም ስለ ዝገበሩ ኣይጸልኦምን’የ። ነቲ ዝመስለኒ ስለ ዘይፈቐዱለይ ውን ከምኡ። ዝፈተኑ እንተፈተኑ፡ ነቲ ዝምክሑሉ ሓቅታቶም መኹባዕቲ እምነታተይ ከየሕልፎ ኣይስከፈሉን። ኣነን ናጽነተይን፡ መናብርትን መቓብርትን ኢና። ካብቲ ዝቕረበለይ ወጻኢ ንዘሎ ሓቂ ክደሊ፡ ካብቲ ዝሰምዖ ድምጺ ወጻኢ ንዘሎ ድምጺ ከለልን ከድምጽን፡ ምስ ውሽጠይ ተላዚበ’የ ኣብ ጕዕዞ ዘለኹ። ናብራ ኣብ ውሻጠ ውሻጠኻ’ዩ ጥዑም!
ውሻጠ ዓለመይ’ምበኣር ብዘይምኽንያት ኣይመረጽክዎን። ወጮ ብኽልተ ገጹ ፍልልይ የብሉን። ልብሲ ምዉት ብዕራይ ምስ ገረወይና ተወሃሂዱ ኣብ ቅርዓት ምስ ሃመመ እዩ ቅጭ መጺኡኒ። መጣቓዕትን ጣቕዒትን ምስ በዝሑ ወነይ ከኒቡ። ሰቐጥቀጥ መናኹብ ውን ጠሊሙኒ። ከምጽኦ እንተ በልኩ ካበይ ይምጻእ? መትንታተይ ከይፈታትሑ ደሪቖም። እንታይምስ ረኸቡ ኸ ክፈታትሑ? ከም ውጽኢቱ፡ ካብ ምልሃይ ተዓዛብነት መሪጸ። ትዕዝብተይ፡ ዝያዳ ንክሓስብ ይድርኸኒ ኣሎ። ዘገርሙን ዘርምሙን ምርኢታት ከኣ ኣይጎስዩንን ዘለዉ።
ካብቲ ብግዳም ዝመጽእ ድምጺ፡ ኣእዛነይ መለሳ እዮም ዝደልዩ። ካብ ደረቕ መደረ ኲናትን ወረ ኲናትን ጥሮታ ይብህጉ። ኣብ ውሽጠይ ንዝካየድ ኲናት ከጸናጽኑ ይሃርፉ። ህዋሳተይ ለውጢ ተመንዮም ብሕትውና የምሩጹኒ። ኣብታ ብናጽነት ዝነብራ ጸባብ ክፍሊ፡ ምስ ኣድማስ ጽባቐ ብናጽነት ከዕልል የገድዱኒ። እታ ንመሳርዕ ኣካላተይ ዘይተገላብጥ ጸባብ ክፍሊ፡ንኣድማስ ከተገላብጥ ዓቕሚ ኣይትስእንን። ንዕርቃነይ ሰቲራ፡ ዕርቃን ደቂ መሬትን ግርማ ኣድማስን እያ ተርእየኒ። እቶም ብማዕዶ ዝርእይዋ መቓብር እናበሉ እዮም ዝገልጽዋ። ሬሳ’ምበር ሂወት ዘለዎ ፍጡር ትሓቁፍ ኣይብሉን እዮም። ኣብኣ ዘየሎ ግን የሎን። ሰብ ርሑቕን ቀረባን፡ ኣጋይሽ ክትቅበልን ከተፋኑን ዕረፍቲ ይኹን ጸገም የብላን። ኣጋይሸይ ገጾም ብፍቱሑ እዮም ዝኣትዉን ዝወጹን። ናብራይ ምስ ኣጋይሸይ እዩ።
ብሓሳበይ ኣብ ጸቢብ ቤት ኣእላፍ ኣጋይሽ ክቕበልን ከፋኑን ባህታ እስመዓኒ። ሕብርታቱ ደኣ ይቀያየር እምበር ሰሓቕ እዩ መቑነነይ። ቀጠልያ፡ ቀይሕ፡ ብጫን ሰማያውዊን ሰሓቕ እስሕቕ። ጻዕዳን ጸሊምን ሰሓቕ ዝስሕቀሉ እዋናት ውን ኣሎ። መኣስ ይወግሕን ይመስን ኣይፈልጥን። ለይትን ቀትርን ኣብ መቓን ግዜይ ሓደ እዮም። ኣብ መጋባእያ ብሕትውናይ ዝእንገዱ ዛዕባታት ኣየጸምዉኑን ዘለዉ። ንዘይዛመዱ ከዛምድ፡ ንዘይራኸቡ ከራኽብ፡ ንዝተጸለሉ ከሕዊ፡ ንዘይተጸለሉ ከጸልል፣ ንበረርቲ ወረታት ልጓም ክገብረሎም፡ ንሓቅታት እግሪ ከትክል ኣብ ዝገብሮ ግድል፡ ከምቲ ብምልኣት ዘይተዳህሰሰ ኣድማስ፡ ውሽጠይ ውን ዘይተዳህሰሰ ጸጋታት እረኽበሉ። ኣብታ ጸባብ ቤተይ ኩሉ እዩ በጻሕየይ። ሕሙም እናመሰልክዎም ዝበጽሑኒ ሕሙማት ብዙሓት እዮም። ብጥዕናኦም ዘይተኣማመኑ ጥዑያት ውን ኣብ መንጎ እቶም ነጋድያን ኣይሰኣኑን።
መቛድስቲ ናብራይ አእጃሞም ሒዞም እዮም ዝበጽሑኒ። ጥራይ ኢዱ ልዳት ቤተይ ዝረግጽ የሎን። እቲ ከማይ ዕሽው ዝበለ ካብ ዕሽነቱ፣ ለባም ካብ ልቦናኡ፣ ድኻ ካብ ድኽነቱ፣ ፈላጥ ካብ ፍልጠቱ፡ መሃይም ካብ መሃይምነቱ፡ ሃብታም ካብ ሃብቱ፣ ትዕቢተኛ ካብ ትዕቢቱ፣ ንጉስ ካብ ንግስነቱ፣ ጊላ ካብ ጊላነቱ፣ ዓዃይ ካብ ሸዊቱ፣ ነጋዳይ ካብ መኽሰቡ፣ ስሱዕ ካብ ስሰዐኡ ኩሉ ቈቋጺሩ እዩ ዝነግደኒ። ናጽላታት፡ ኣባጽሕን ኣረጋውያን እዮም። ከም በጻሕቲ ይሰግዱለይ ከም ተቐባሊ እሰግደሎም።
እቶም ነንሓድሕዶም ዘይፋቐሩ ኣብ ቤተይ እዮም ዝራኸቡ። ብደናጉላ ኣተሓሳስባታት ከይፋግኡስ ጠስሚ ጸርፊ ክለኻኸዩን ዕረ ናእዳ ክቀባብኡን ኣሰ ልችዮምኒ። ባጫ ዝሕብሩ ሰሓቕ’የ ዝስሕቆም። ንኸንቱ ክወዳደሱን ብዘይረብሕ ክናኸሱን የታኽሱኒ። ድሕሪ ቀምታ ድማ ብመደረጋሕ ጠቐነታቶም እበራረበር። ዕብራን ኣተሓሳስባታት ኣለዎም። ንሂወት ላዕሊ ላዕሊ እዮም ዝነብሩዋ። ንህሉው’ምበር ንመጻኢ ኣይጥምቱን። ሓባሪ መገዲ ድሌታቶም ከነጽሩ ኣይፍቱኑን እዮም። እተን ዝለቐምወን ፊደላት፡ ምሉእ ሓሳብ ዘየቑማ፡ ባሩድ ናይተን ዝውርውርወን ቃላት እየን። ኲናት ጸርፍታቶም ካብ ደማዊ ውግእ ይኸፍእ። ብፍላይ፡ እቶም ኣብ ማሕበራውያን መራኸቢታት፡ ኣብ ድፋዓት ስም ብርዒ ተሓቢኦም ዘሳስዩ፡ ንስሞም ክኽውሉ ንዕሩቕ ኣተሓሳስባታቶም ኣይክውሉን እዮም። ሰይጣን ዲዩ ዘባእሶም ስልጣን ኣይንጽረለይን እዩ። መኾስ ጉዳያቶም ብሳልሳይ ኢድ ተታሒዙ ጸብሖም እናኸሓነ ኣድህቦ ኣይህብዎን። ዘይፋቐሩ ክነሶም፡ በቲ ኣብ ቤተይ፡ ንስለይ ኢሎም ዝገብርዎ ሕድገታት ግን እሕጎስ። አፍቅሮም ድማ። ፍልልዮም ክጸብብ እሞ ክላዘቡ፡ ፈትሊ ፍቕሮም ክኸውን ኣይጸልእን።
ናይ ትማሊ ኣጋጣሚ ግን ፍልይ ዝበለ እዩ። ለይቲ ፈተናይ ኰይኑ ተመዝጊቡ ሓሊፉ ኣሎ። ሃዋርያ ምጾታት፣ ደወል ምጾታት እናደሰቑ ንኽናዘዝ ተወኪሶምኒ። ከም ልሙድ ኣቀባብላ ጋሻ፡ ተቐቢለ ማይ ኣይበልክዎምን። ‘ነዛ ውቅብቲ ዓለምን ፍጡራታን ወለላ ፍቕረይ ስለ ዝለገስኩሎም ኣበሳ የብለይን።’ ኢለ፣ ካብ ልዳት ቤተይ መሊሰዮም። ኣብ ኣፈይ ተቐሪቡዝጸንሐ መልሲ ኰይኑ እምበር፣ እቲ መልሲ ከምኡ ክኸውን ከም ዘይነበሮ ድሒሩ ተነጊሩኒ። ‘ሰዓታት ተስፋ ምቑራጽ እንተዘይኰይኑ ሰዓት ምጾታት ኣይኣኸለን። ሰዓታት ተስፋ ምቑራጽ ውን እንተዀነ፡ ካብ ዋዜማኡ ኣብ ሰለስተ መዋእልን ፈረቓን ኣቢሉ’ዩ በጺሑ ዘሎ። ምጾታት ይትረፍ ክሕረስ ገና ኣይተጠንሰን።’ ክብሎም ከም ዝነበረኒ፣ መልኣኽ ዘልኣለመይድሕሪ እቲ ብታህዋኽ ዘምለቑኩዎ መልሲ ሕሹክ ኢሉኒ።
ሓሶት ዝጫጭሑ ፋብሪካታት፡ በለካ ለኻዓካ ክስንዑ፡ ዓቕምታቶም ከባኽኑ እናኽርእዮም፡ ነቶም መንፊት ዘይብሉ ኣእዛን ዝውንኑ’የ ዝድንግጸሎም። ብዝተሰንዑ ፈጠራውያን ሓሶታት ተሰናቢዶም፡ ተስፋ ንዝቖርጹ ዝእዘዝ መድሃኒት እንተሎ ሃሰው ክብል እሕልን። ክሳብ ዝዀነ ዝኸውን፡ ኣእዛኖም ዓጽዮም ብልቦም ንኽሰምዑ ምድላዋት ከድልዮም ምዃኑ’የ ዝኣምን።ነንዝተጫጭሐ ሓሶት ከኳማስዑ ግዜኦም ዘባኽኑ እንተ ዀይኖም ግን፡ መሰኻኽር ኣድማዕነት ፋብሪካታት ሓሶት ምዃኖም ኣይተርፍን። እዚ ጭልፋ ካብቲ ኣብ ውሽጠይ ዘሰላልስሎ ድምጸይ እዩ።
